İltihaplı Romatizma Nedir?
İltihaplı Romatizma (Romatoid Artrit) Nedir?
Romatoid artrit (İltihaplı Romatizma), kronik iltihaplı bir hastalıktır. Bir otoimmün bozukluk olan romatoid artrit; bağışıklık sistemindeki savunma hücrelerinin bulunduğu vücut dokularına saldırdığında ortaya çıkar. Romatoid artrit durumunda bağışıklık sistemi bozulmuştur. Vücut kendi dokusunu yabancı gibi algılayıp, buna karşı savaş başlatır. Eklemlerde iltihap hücreleri toplanır ve bu hücrelerden dokulara zarar verecek maddeler (enzim, antikor, sitokin) salgılanır.
İltihaplı Romatizma (Romatoid Artrit) Neden Olur?
Romatoid artrit, eklemlerin iç yüzeyini kaplayan "sinoviyum" zarının iltihabı ile başlar ve iltihap kıkırdak, kemik, tendon, bağlara ilerleyerek yayılır. Çevre dokulara ilerleyen iltihap, eklem içindeki kıkırdağı ve kemiği tahrip edebilen sinovyumu kalınlaştırır. Eklemi bir arada tutan tendonlar ve bağlar zayıflar ve gerilir. Romatoid artrit, eklemlerinizin iç yüzeyini etkiler ve sonunda eklem deformasyonuna neden olabilecek ağrılı bir şişmeye neden olur.
Eklemlerde şekil ve duruş bozukluğu meydana gelir. Daha sonra eklem tutulması atakları kendini göstererek, tüm organları etkiler. Bu hasarın gelişme süresi ve hızı kişiden kişiye farklılık gösterebilir.
İltihaplı Romatizma (Romatoid Artrit) Belirtileri Nelerdir?
Romatoid artrit, eklemlerde iltihaplanma ve ağrı semptomları ile kendini gösteren kronik bir hastalıktır.
İltihaplı eklem romatizmasının belirtileri şunlardır;
- Eklem ağrısı
- Eklem şişmesi
- Eklem tutukluluğu
- Eklemlerde yanma hissi
- Eklem sertliği
- Eklem fonksiyon kaybı ve deformasyonu
BÖzellikle sabah saatlerinde belirginleşen, eklem hareketlerinde güçlük, tutukluk durumu yaşanabilir. Buna "sabah tutukluğu" ya da "sabah katılığı" denir. Tutukluluk süresinin uzun oluşu hastalığınızın aktif olduğunu göstermektedir.
Romatoid artritin alevlenme döneminde ataklar sırasında genel bir halsizlik görülebilir. İştah azalması, kilo kaybı, bazen hafif ateş, enerjide azalma, kansızlık diğer belirtilerdendir. Hastaların yaklaşık %20'sinde, vücudun basınç gören bölgelerinin cilt altında, "nodül" adı verilen sertlikler gelişebilir.
Romatoid artrit belirtileri hafiften şiddetliye kadar değişebilir ve hastadan hastaya fark edebilir.
İltihaplı Romatizma (Romatoid Artrit) Nasıl Teşhis Edilir?
Romatoid artrit tanısının erken dönemde konulabilmesi çok önemlidir. Çünkü, bu dönemde tedaviye başlanması, kalıcı eklem hasarını en azda tutar. Romatoid artrit tanısı için, ilgili hekim tarafından ayrıntılı öykünüzün alınması ve fizik muayenenizin yapılması gereklidir.
Fiziksel muayenede; eklemlerde şişlik ve kızarılık aramak, eklem fonksiyonunun ve hareket açıklığının incelenmesi, sıcaklık ve hassasiyeti kontrol etmek için etkilenen eklemlere dokunmak gibi süreçlerden geçilir.
Belirli laboratuvar testleri ve röntgen incelemeleri istenebilir. "Romatoid faktör" adı verilen testin pozitifliği tanıyı destekler. Yüksek eritrosit sedimentasyon hızı, düşük hemoglobin (kansızlık) ve kanda CRP yüksekliği diğer laboratuvar bulguları arasındadır. Bu testlerdeki değerler, ilgili hekimin romatoid artritten şüphelenmesi için fikir oluşturur. Kesin tanı, hastanın hekim tarafından bir bütün olarak değerlendirilmesi ile konur.
Yapılan tetkikler sonucu doktorunuz iltihaplı romatizma hastası olduğunuza dair güçlü bulgular elde ederse, sizi romatolog ismi verilen uzman doktorlara yönlendirerek, tedaviye başlamanızı sağlar. Romatoloji bölümü hastanelerde iç hastalıkları bölümünün alt birimlerinden biridir.
İltihaplı Romatizma Hangi Bölüm Bakar?
Yapılan tetkikler sonucu doktorunuz iltihaplı romatizma hastası olduğunuza dair güçlü bulgular elde ederse sizi romatolog ismi verilen uzman doktorlara yönlendirerek tedaviye başlamanızı sağlar. Romatoloji bölümü hastanelerde iç hastalıkları bölümünün alt birimlerinden biridir.
Bu bölümde hastalığın tespiti için detaylı test ve analizler yapılır. Çünkü teşhis için tek bir test yeterli olmamaktadır. Kanınızdaki antikor seviyesi kan tahlilleri sonucu tespit edilerek kanınızda antikor olup olmadığı, buna bağlı olarak iltihabi bir durum olup olmadığı öğrenilir. Antikor seviyesi, iltihaplı rahatsızlıklar sırasında kanda yükselen bir değerdir.
İltihaplı Romatizma (Romatoid Artrit) Tedavisi Var Mı?
Romatoid artritin tedavisi yoktur, ancak belirtilerini baskılayıcı ve ağrıyı giderme, iltihabı ve eklem hasarını azaltma yada durdurmaya yönelik tedavi yöntemleri uygulanmaktadır. Yapılan tedaviler hastanın fonksiyonları ile yaşam kalitesini artırmaya yöneliktir.
Gıda Takviyeleri: Azalan eklem sıvısını yerine koymaya yönelik öncelikli ve en kolay yöntem glukozamin, hyaluronik asit, kolajen gibi eklem ve kıkırdak yapının ana bileşenleri olan maddeleri takviye olarak almanız. Bu takviye gıdalar eklemlerinizi güçlendirir ve eklem deformasyonlarının önüne geçmenize yardımcı olur. Yapılan araştırmalar eklem sağlığı söz konusu olduğunda glukozamin takviyelerinin önemli bir rolü olduğunu göstermektedir.
Akgünlük (Boswellia) Hint sakızı olarak da bilinir ve Boswellia serrata ağacından alınan bir bitki özüdür. Doğal güçlü bir anti-inflamatuardır. Boswellia, güçlü bir antienflamatuar olduğu için etkili bir ağrı kesici olabilir ve iltihaba bağlı kıkırdak kayıplarını önleyebilir.
İlaçlar: Klinik çalışmalar; hastalığı modifiye eden antiromatizmal ilaçlarla tedaviye erken başlanıldığında semptomların gerilemesinin mümkün olduğunu göstermektedir.
Romatoid artrit alevlenmeleri sırasında ağrıyı ve iltihabı azaltmaya yardımcı olabilen steroid olmayan anti-enflamatuar ilaçlar, ağızdan alınan ve haricen uygulanan ilaçlar, kortikosteroidler, romatizmal süreci baskılayan ilaçlar ile süreç geçirilebilir.
Terapi ve Egzersiz: Düşük etkili egzersizler, eklemlerinizdeki hareketleri iyileştirmeye ve hareket kabiliyetinizi artırmaya yardımcı olur. Egzersiz ayrıca kasları güçlendirir ve bu da eklemlerinizdeki baskının bir kısmını hafifletmeye yardımcı olur.
Medikal Gereçler: Eklemlerin fonksiyonlarının korunmasında ve şekil deformasyonlarının önlenmesinde "splint" adı verilen basit bir medikal üründen faydanılabilir. Splintler eklemlerinizi sabit tutarak, deformiteleri önlemekte oldukça etkilidirler.
Ameliyat: Bazı hastalarda deformiteleri düzeltmek, ağrıyı azaltmak ya da eklemleri kullanabilir duruma getirmek için cerrahi müdahale gerekebilir.
Beslenme ve Diyet: Beslenme alışkanlıklarınızı değiştirmek, romatoid artrit durumunun belirtilerini azaltır. Diyetinize Omega-3 yağ asidi içeren takviyeler , A-C-E vitaminleri ve Selenyum gibi antioksidan özellikli takviyeler eklemek iltihaplı sürecin daha kolay atlatılmasına yardımcı olur. Bol miktarda lifli besinler de tüketmek de önemlidir. Bazı araştırmacılara göre, lifli besinler , C-reaktif protein seviyelerini düşürerek enflamatuar tepkileri azaltmaya yardımcı olabilir.
Tam tahıllı yiyecekler, taze sebze ve taze meyve tüketmeniz faydalı olacaktır. Çilek içerisindeki besin değerlerinden dolayı özellikle faydalı olabilir. Flavonoid içeren yiyecekler de vücuttaki iltihaplanmaya karşı koymaya yardımcı olur.
Ayrıca diyetinizde işlenmiş karbonhidratlar ve doymuş/trans yağları içeren besinlerden kaçınmalısınız.