Fitoterapi Nedir?

Fitoterapi Nedir?

Fitoterapi, sağlık koşullarını yönetmek için bitki veya bu bitkilerden elde edilen faydalı olabilecek kısımlarının kullanılmasıdır. Ayrıca bitkilerden veya bitkilerden elde edilen maddeleri de ifade eder. Şifalı bitkiler ve etken maddeleri, tamamlayıcı alternatif tıbbın bir şekli sayılabilir. 

Fitofarmasotikler veya bitki ilaçları terimleri de,  genellikle bitki veya bitki bazlı ilaçlar için kullanılan diğer terimlerdir. 

Bitki dokuları veya etken maddeleri ABD ve Avrupa ülkeleri dahil birçok ülkede gıda takviyesi veya diyet takviyeleri olarak reçetesiz satılmaktadır. Bu takviyeler üzerinde; etkililik, güvenirlik veya kalite konusunda birçok titiz bilimsel çalışmalar yapılmıştır. Bu bilimsel çalışmalar temel alınarak bazı ülkelerde özellikle bazı Avrupa ülkelerinde, bitkilerden elde edilen fitoterapi ilaçları daha güvenli bulunduğundan reçeteyle satılan ilaçlar sınıfına dahil edilmişlerdir. Sağlık uzmanları, bu bitkisel formülleri reçetelendirerek, bu bitkisel ilaçların daha kolay ve daha doğal bir şekilde ihtiyacı olanlara ulaşmasını sağlamışlardır. Ülkemizde de bu alternatif ürünler; yan etkilerinin daha az olması, ekstra bir tıbbi bir müdahale gerektirmemesi ve verilen bitkisel desteklerle sağlıklı yaşamın kolayca devam ettirilmesi gibi avantajlarından dolayı son zamanlarda sıklıkla Doktor Reçetelerinde görülmeye başlamıştır

Fitoterapi Neyi Tedavi Eder?

Fitoterapi, tarihsel olarak insanlar tarafından çok çeşitli akut veya kronik sağlık durumlarını tedavi etmek için kullanılmıştır. Kas-iskelet ağrısından hafıza kaybına kadar her durumda tercih edilmiştir. Günümüzde ise, Bilim insanları bu fitoterapik ilaçlarının hastalığı önleme ve hastalığı yönetme mekanizmaları üzerinde birçok çalışma yapmış, sağlık alanında nasıl yardımcı olabileceği ile ilgili daha net sonuçlar elde etmeye başlamışlardır. Bu çalışmalar sonucunda, insan sağlığının iyileştirilmesi ve devamındaki destek etkilerinden dolayı, bu bitkisel ilaçlar daha güvenli ve daha geniş alanda kullanılmaya başlanmıştır.

Fitoterapiler Nasıl Çalışır?

Fitofarmasötikler, vücudunuzun fizyolojisini farklı şekillerde etkileyebilir. Fitofarmasötiklerin nasıl etki ettiğine dair yapılan birçok laboratuvar ve klinik olmayan çalışmalar ile bu ürünlerin etki mekanizmaları büyük oranda açıklanmıştır. Bazı fitoterapik ajanların; beyin kimyasını,          bağışıklık sistemini, kalp ve damar sağlığını olumlu yönde etkiledikleri gözlenmiştir. Bazı Fitoterapik ajanlar da, hücrelerinizin zarar görmesini engelleme özelliği göstermiştir.Bu ürünler ile hücre hasarlarını önlemek mümkün olmuş, kanser ve bunamaya bağlı önemli hastalıkların tedavisinde destek olarak kullanılmışlardır. Araştırmacılar, halen bitkilerdeki fitokimyasalların, hücre hasarlarını nasıl yavaşlatattığı veya önlediğini araştırmaya devam etmektedirler.

Bazı Fitoterapi Örnekleri 

Günümüzde araştırmacıların incelediği bazı fitoterapi çalışmalarının örnekleri şunlardır;

- Beta-sitosterol adı verilen ve bitkilerde bulunan bir mikro besin, cilt problemleri ve yara iyileşmesine ve kalp sağlığını korumaya yardımcı olabilir.
- Zencefil mide bulantısı ve kusma semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilir.
- Zerdeçal ve Yeşil çay, kanserli hücre ile savaşmaya veya iyileştirmeye yardımcı olabilir.
- Üzüm çekirdeği ekstreleri (proantosiyanidinler), kan damarlarının yağ ve kireçlerden arındırılmasını sağlayabilir.
- Probiyotikler ve Kudret narı ekstreleri; ülseratif kolit , irritable bağırsak sendromu (IBS) , kronik ishal veya poşit ile ilişkili mide-bağırsak rahatsızlıklarını (gastrointestinal GI) hafifletmeye yardımcı olabilir.
- Zeytin Yaprağı ve Soya fasülyesi ürünleri yüksek kolesterolü ve yüksek tansiyonu düşürmeye yardımcı olabilir.
- Alıç ekstrelerinin kullanımı ile kalp kaslarını güçlendirmeye yardımcı olabilir.
- Ginkgo Biloba ekstreleri ile Bunama durdurulabilir ve Alzheimer tedavisine destek sunulabilir.

Fitoterapiler Hangi Şekillerde Gelir?

Bitki ilaçları birçok farklı biçimde gelir.

- Sıvı ekstrakt (tentür) (konsantre ekstre),
- Hap veya kapsül
- Çay
- Doğrudan cildinize uyguladığınız merhemler veya kompresler 

olarak da karşımıza çıkabilir.

Fitoterapiler Ne Kadar Etkilidir?

Kimyasal ilaçların kullanımı ile poliklinik çalışmalar sırasında ortaya çıkan yan etkiler sonucunda, biliml insanlarını daha az yan etkisi olduğu düşünülen bitkisel kaynaklara yöneltmiştir. Bu sebeple, fitokimyasalların ve fitoterapilerin etkinliği ile ilgili bilim insanları tarafından birçok çalışma yapılmış ve bir kısmında da hala çalışlmalar devam etmektedir. Bitkisel ilaçların kalitesini ve etkinliğini etkileyebilecek birçok faktör vardır. Bu faktörler aydınlatıldıkça, bitkilerin fitoterapide kullanım oranı ve etkinliğinde büyük artış olacaktır. 

Fitoterapilerin Riskleri Nelerdir?

Her ilaç veya kimyasal maddelerde olduğu gibi bitkilerin kullanıldığı fitoterapik tedavide de risklerle karşılaşabiliriz. Fakat bitkisel ilaçları kullanırken karşılaşacağımız riskler, kimyasal olanlara göre çok daha azdır. Yine de ürünlerin kullanımında zarar görme  riskine karşı; temiz bir üretim ortamında üretilmiş, standardize edilmiş ve patentli ürünleri kullanmaya özen göstermemiz gerekir.

Hangi Bitkisel İlaç Risklerine Dikkat Etmeliyim?

Fitoterapik ilaçların riskleri ile ilgili birçok çalışma yapılsa da her ürün için araştırmalar tamamlanmamış olabilir. Bitkisel tedavi sırasında, genellikle herhangi bir yan etki görülmese de karın ağrısı, ishal, deri dökülmesi, mide bulantısı ve baş dönmesi gibi herhangi bir problemle karşılaşılması halinde, ürün kullanımı azaltılarak ön tedbir almak ve daha sonra da ürün sağlayıcıdan destek almak faydalı olacaktır.

Referanslar
- Falzon, Charles C., and Anna Balabanova. "Phytotherapy." Primary Care: Clinics in Office Practice 44, no. 2 (June 2017): 217–27. http://dx.doi.org/10.1016/j.pop.2017.02.001.
- Firenzuoli, Fabio, and Luigi Gori. "Guidelines in Phytotherapy: Phytotherapy in Italy." Journal of Alternative and Complementary Medicine 5, no. 2 (April 1999): 219–20. http://dx.doi.org/10.1089/acm.1999.5.219.
- Paloma, Echevarria, Céspedes Ovidio, Rojas Jessica, Sánchez Ayllón Francisca, Morales Isabel, and Gimenez Maravillas. "Phytotherapy Management." Holistic Nursing Practice 28, no. 6 (2014): 381–85. http://dx.doi.org/10.1097/hnp.0000000000000053.